Prozodinin en basit tanımı sözün beste ile uyumudur. Fakat tanımı bu kadar basite indirgemek bizi anlamından koparabilir.

Prozodi Nedir ? Prozodi Ne Demek ?

Prozodi veya müzik prozodisi manalı ve ahenk bakımından kaynaşmış, müziğin sözlere, sözlerin nağmelere farklı şekilde kurgulanmış halidir.

Prozodi antik yunan tarihinden bugüne dek anlamını yitirmemiştir. Antik yunandan en güzel örnek Homeros’un İlyada ve Odeysseia eserleridir.

Türk müziğinde prozodiden ilk kez 20. yüzyıl başlarında bugün ki kadar ele alınmasa da sadece bahsedilmiştir. O dönemlerde yalnızca usullerle, aruz ve vezni arasındaki ilişkiyi tespit etmek veya bu ilişkilerin olduğu iddiaları ispatlamak olmuştur. Bahsi geçen örnekler, Hüseyin Sadeddin Arel’in öncülüğünde çıkmış olan Şehbal dergisinde yer almaktadır.

Hüseyin Sadeddin Arel prozodiyi “güfteli eserlerde, sözün besteye taksim edilmesini anlatan ilim” olarak açıklamıştır.

Günümüzde prozodi maalesef ki makale girişimizdeki açıklama anlamı ile dikkate alınmakta ve uygulanmaktadır. Açık (kısa) hecenin kısa, kapalı (uzun) hecenin uzun seslere denk gelecek şekilde bestelenmesi şeklinde özetlenip geri kalan unsurlar önemsenmemektedir. Bazen kısa hece uzun ses ile bestelenirken, kelime vurgusunun kısa heceye denk gelmesine dikkat ediliyor. Tam bu noktada prozodinin vurgu için ne kadar önemli olduğu ortaya çıkıyor.

Hüseyin Sadeddin Arel’inde dediği gibi prozodi “kelimelerin vurgularına dayanmaktadır ve asıl olan bestenin içerisinde vurguların hissettirilebilmesidir. Dolayısıyla konu, usûllerin zayıf ve kuvvetli vuruşlarıyla vurguların sağlıklı şekilde uyuşturulması meseledir. Bu husus açık-kapalı hecenin kısa-uzun seslere denk gelmesinden farklı bir anlayıştır.”

Prozodide dikkat edilecek hususları sıralayalım ;

1- Vurgu

2- Usûl darblarının kuvvetliliği veya zayıflığı

3- Kelimelerin hece sayısı

4- Vurguya göre sesin pestleşmesi veya tizleşmesi

5- Güftenin anlamı bakımından uygun bir ritm ve makam seçilmesi

6- Güftenin anlamı bakımından bütünleşecek bir melodi giydirilmesi

7- Güftenin anlamı düşünülürken tasavvufi imgeleri unutmamak gerekliliği

8- Serbest mi, hece ölçüsü mü, yoksa aruz ile mi yazıldığı (aruz ise kısa-uzun hece ile ulama ve durak, hatta vurgu yerleri diğerlerinden farklı olacaktır)

9- Güftede varsa noktalama işaretlerine dikkat etmek gerekliliği

10- Güftedeki dominant kelimenin bestede de vurgulanması gerekliliği (pestleşmek, tizleşmek, forte-piano gibi nüans işaretlerini belirtmek vs.)

Prozodik Bozukluk (disprozodi) Nedir ?

Prozodi konuşmanın melodisi ve hoş ritmidir.

Prozodik bozukluk nedir ? hakkında sizi bilgilendirelim.

Prozodi konuşmanın melodisi ve ritmidir demiştir zaten buna ek olarak detaylandırmak açısından, prozodik bozukluk konuşmanın şiddetinde, söylem segmentlerinin zamanlanmasında, kadans, ritim ve sözcüklerin tonlamasında olan düzensizliklerdir.

–

Müzikal sanat icra edecek arkadaşlar için Bağlama Alınırken Nelere Dikkat Edilmeli yazımızı tavsiye ederiz.

Kaynak : Sözün Beste ile Uyumundan Daha Fazlası Olan Prozodi Tam Olarak Nedir?